تقویم باغی پسته

مديريت بهاره باغهای پسته

مبارزه با آفات

هرسال باغداران به دفعات مجبور به مبارزه شیمیایی و غیرشیمیایی با انواع آفات می‌شوند. فصل بهار زمان سبزشدن درختان پسته و گلدهی آنهاست. با شروع سبزشدن درختان پسته، از اواسط اسفندماه فعالیت آفات نیز آغاز می‌شود. با توجه به حضور همزمان چند آفت در باغ‌، بویژه در اوایل فصل بهار و مناسب‌بودن زمان مبارزه شیمیایی علیه‌آفات عمده پسته در این فصل، اول باید دانست کدام آفات اصلی و مهم هستند و کدام را باید در درجه دوم و سوم اهمیت قرار داد، تا برای کاهش تعداد دفعات سمپاشی و در صورت امکان، مبارزة همزمان با برخی آفات خسارتزا، «روش مبارزه» و هم «ترکیب مناسب سم» را انتخاب کرد. در صورت لزوم باید از مخلوط‌کردن 2حشره‌کش (و یا یک حشره‌کش و یک قارچ‌کش)، که اختلاط آنها مجاز باشد، برای کنترل همزمان دو یا سه آفت استفاده شود.

پروانه چوبخوار پسته (کرمانیا)
با توجه به دوره خروج لاروهای زمستانگذرانِ این آفت، از اوایل اسفندماه و تشکیل پیله‌های شفیرگی بر روی سرشاخه‌ها (در شرایط آب و هوایی استان کرمان)، و اوج ظهور و تشکیل شفیره‌ها در دهه سوم اسفندماه، در صورت زیادبودن جمعیت این آفت در باغ می‌توان با توصیه کارشناسان محلی از حدود 20 اسفند تا 5 فروردین ماه با آنها مبارزه کرد.
 

پسیل معمولی پسته ( شیره خشک)
حشرات کامل پسیل‌های زمستانگذران، از اواسط اسفندماه در باغ‌های پسته ظاهر می‌شوند، و با تغذیه از جوانه‌های در حال سبزشدن پسته، بر روی آنها تخم‌ریزی می‌کنند. با توجه به پائین‌بودن جمعیت نسل اول پسیل، بویژه در طی ماه‌های فروردین و اردیبهشت، نیازی به مبارزه اختصاصی علیه این آفات نیست و اگر سموم مناسب برای مبارزه با سایرآفات پسته بکار رود، تلفات کافی بر روی جمعیت این آفت نیز خواهد گذاشت. مبارزه اختصاصی علیه پسیل معمولی با توجه به جمعیت و حساسیت ارقام پسته، تقریباً از اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه ضروری است.
 

شپشک های پسته
شپشک واوی، یا شپشک سرشاخه و برگ پسته: دارای 2 نسل در سال است ولی فقط در نسل اول می‌توان علیه پوره‌های سن یک آن مبارزه کرد. مناسبترین زمان مبارزه، اواخر فروردین واوایل اردیبهشت ( در شرایط آب و هوایی استان کرمان) و همزمان با خروج 70 درصد پوره‌های سن یک می‌باشد.
شپشک تنه‌ای(کنده‌ای) پسته: این آفت دارای یک نسل در سال است و تقریباً همزمان با خروج پوره‌های سن‌یک شپشک واوی، پوره‌های سن یک این آفت نیز خارج می‌شوند. (اختلاف زمانی خروج پوره‌ها 3 تا 4 روز است) مناسبترین زمان مبارزه، اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت، همزمان با خروج 70 درصد پوره‌های سن یک است. در صورت بالابودن جمعیت هریک از این شپشک‌ها و خسارت شدیدی که وارد می‌کنند، می‌توان حدود 2 هفته بعد از سمپاشی نوبت اول، مجدداً سمپاشی را تکرار کرد.
 

زنجره پسته( شیره تر)
در سالهای گذشته جمعیت این آفت در باغهای پسته خیلی زیاد بود،اما با سمپاشی‌های سالهای اخیر جمعیت آن کاهش یافته است. بهترین زمان سمپاشی، هنگام ظهور پوره‌های آفت است.


سنک های پسته
این آفات در چندسال اخیر در اکثر باغ‌های پسته کشور مشاهده شده است. در اوایل فصل بهار و از مرحله تشکیل میوه تا شروع سخت‌شدن پوست استخوانی میوه پسته، با تغذیه از میوه‌های نابالغ و حساس، خسارت شدید وارد می‌کنند. در گذشته باغداران از سم «آندوسولفان» برای مبارزه با این آفت استفاده می‌کردند، با حذف این سم از لیست سموم مجاز کشور، لازم است از سموم مناسب موجود در بازار با نظر کارشناسان محلی استفاده شود.

سرخرطومی پسته
حشرات کامل این آفت که مرحله مهم و خسارتزای آن محسوب می‌شوند و از جوانه‌های رویشی و زایشی در حال بازشدن، به شدت شدیداً تغذیه می‌کنند، از اواخر اسفند و اوایل فروردین بصورت حشرات کامل خاکستری رنگ در باغ‌های پسته مشاهده می‌شوند، که لازم است در این زمان با سموم مناسب با آنها مبارزه شود.
 

سوسک سرشاخه خوار پسته
به این حشره در استان کرمان "سوسکو" نیز می‌گویند. حشرات کامل آفت از اواخر اسفندماه از چوب‌های خشک که در آن‌ها بصورت لارو، زمستانگذرانی می‌کنند خارج شده و به سمت درختان پسته پرواز می‌کنند. اوج خروج حشرات کامل و ظهور آنها بر روی درختان پسته، اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه است. حشرات بالغ به شاخه‌های جوان که همان سال رشد کرده‌اند، حمله می‌کنند، جوانه‌ها را می‌خورند واز محل جوانه‌ها دالان‌هایی به طول 3تا5 سانتیمتر حفر می‌کنند. با توجه به زیست‌شناسی این آفت و زمستانگذرانی آن بصورت لارو در داخل شاخه‌های خشکیده، مبارزه غیرشیمیایی با آن بسیار ساده و اقتصادی است و اگر بطورکامل انجام گیرد به هیچ‌وجه نیاز به مبارزه شیمیایی علیه آن نخواهد بود.
روش مبارزه:
-    جمع‌آوری چوب‌ها و شاخه‌های خشک‌شده و شاخه‌های تازه هرس شده و سوزاندن کامل آنها؛  اجتناب ازانبارکردن چوب‌ها و شاخه‌های پسته برای مصارف سوختی در مناطق و انبارهای نزدیک به باغ‌های پسته.
-    تله‌گذاری با چوب‌های نیمه‌خشکیده و یا تازه هرس شده در ناحیه یقه درختان و یا قراردادن دسته‌های چوب در زیردرختان به فواصل 100 متر از هم، و سپس، جمع‌آوری و سوزاندن آنها و جایگزینی دسته‌های چوب جدید بجای آنها بصورت ماهیانه از اواسط‌مهر تا اواسط اسفندماه.
 

مديريت تغذيه باغ پسته در فصل بهار
آغاز فصل بهار همزمان است با شروع رشد درخت پسته، اولين اقدام تغذيه‌اي در اين مرحله‌دادن كودهاي ازت بصورت سرك است. اولين قسط ازت از اواخر اسفندماه تا اواخر فروردين توصيه مي‌شود. البته در صورت امكان دادن قسط اول ازت در نيمه دوم فروردين ماه بهتر از نيمه اول فروردين است. مقداركود توصيه شده در اين مرحله 200 كيلوگرم در هكتار سولفات آمونيوم، يا 175تا 150 كيلوگرم در هكتار اوره براي آبهاي شيرين است.
در باغهایي كه عارضه لكه‌پوست‌استخواني سالهاي گذشته در آنها مشاهده شده، محلول‌پاشي كلات كلسيم با غلظت500 تا 750 سي‌سي در هزارليترآب دردهه سوم فروردين برای رفع و كاهش خسارت عارضه مؤثر است. بهترين زمان براي شروع محلول‌پاشي‌هاي تغذيه‌اي، اول ارديبهشت ماه است. در اين زمان سطح برگ به اندازه كافي بزرگ شده و نفوذپذيري آن نسبتاً سريع و مناسب است. براي محلول‌پاشي سعي نمایید از كودهايي استفاده کنید كه تركيب دو يا سه نمونه از آنها، تمام نياز درخت به عناصر ماكرو و ميكرو را پوشش می‌دهد.
برای کسب نتیجة بهتر لازم است محلول‌پاشي اول با فاصله زماني دو تا سه هفته تکرار شود. در خردادماه و قبل از مغزرفتن، دادن نوبت دوم كودهاي ازت به ميزان 175 كيلوگرم در هكتار، سولفات آمونيوم، و يا 150 كيلوگرم اوره براي اراضي شيرين توصيه مي‌شود. قبل از مغز رفتن، محلول‌پاشي با كلات پتاسيم و اوره براي جلوگيري از عارضه سوختگي و پوكي مؤثر است.

 

مدیریت زمستانه باغهای پسته
مديريت تغذيه درختان پسته در زمستان
عمليات كوددهي زمستانه: فصل زمستان كه هنگام خواب ريشه‌هاي درخت است، بهترين زمان و فرصت براي تغذيه و اصلاح خاك محسوب می‌شود. تغذيه زمستانه شامل مصرف كودهاي فسفره و پتاسه و ريزمغذيها، (به صورت سولفات)و كوددامي است. به دليل تحرك كمِ كودهاي پتاسيمي و فسفره، و همچنين سولفاتهاي عناصر كم‌مصرف، پخش  اين عناصر در عمقي كه حداكثر فعاليت ريشه درآن  وجود دارد توصيه مي‌شود.
از آنجایی که  درخت پسته بيش از 80 درصد آب و غذاي موردنياز خود را از عمق 40 تا 80 سانتيمتر جذب مي‌كند، و ظرفيت تثبيت خاك نیز در بيشتر مناطق پسته‌كاري، بالا است، لذا دادن كود در سطح زمين و هفت بيل‌كردن، كودها را حداكثر در عمق 20سانتيمتري كه هيچ ريشه فعالي وجود ندارد قرار مي‌دهد. بنابراین روش مناسب برای تغذیه، «چالکود» است.  برای چالکود، پس از حفر كانال با عمق مناسب (عمقی که بهترین تراکم و فعالیت ریشه در آن است)، يك لايه كود حيواني پوسيده به ضخامت تقريبي 10 سانتيمتر در كف كانال بریزید، و روی آن  مقادير توصيه شده كودهاي شيميايي بپاشید. این كانال بايد حداكثر تا دهه اول اسفند ماه با خاك پر شود. می‌دانید که كوددامي هرقدر پوسيده‌تر باشد، بهتر جواب مي‌دهد. كودهاي حيواني تازه علاوه بر آلوده‌بودن به بعضی باكتريهاي بيماريزا و علف‌هرز، در حين پوسيده‌شدن، ازت خاك را جذب كرده و به عنوان یک رقیب براي درخت عمل مي‌كنند.
 

اصلاح خاك: عموما در فصل زمستان، عمليات اصلاح خاكهاي شور و قليا و سنگين انجام مي‌شود. بهترين ماده‌اصلاح‌كننده‌ی ارزان و در دسترس، سولفات كلسيم، يا همان گچ است. برای اصلاح خاک باید گچ را روی سطح خاك بطوريكنواحت پخش کنید.هرگز آن را داخل كانال كود كه كودهاي فسفره دارند نریزید؛چون گچ در صورت تماس با كودسوپرفسفات آن را تبديل به برخی املاح كم محلول تا نامحلول مي‌کند. بنابراين سعي شود گچ در سطح خاك پاشيده شود و به دنبال آن آبياري سنگين صورت گيرد.

محلول پاشی زمستانه: در اواخر اسفندماه، كه همزمان با مرحله تورم جوانه‌ها، محلول‌پاشي باغ با عناصري كه در گرده‌افشاني و عمل تلقيح تأثير مستقيم و تعيين‌كننده‌ دارند ضروری است. از بين عناصر غذايي دو عنصر روي و ازت مهمتر هستند. فرمول پيشنهادي شامل كلات روي (2 در هزار) و اوره(3-5 در هزار) است. براي برداشت محصول خوب بايد زماني اقدام كنيم كه هنوز گرده‌افشاني و تشكيل گل و خوشه انجام نشده باشد. اما متاسفانه اكثر باغداران، تغذیه را از اوايل ارديبهشت كه خوشه كامل شده شروع مي‌کنند. باید توجه داشت که تغذيه و محلول‌پاشي بعد از باز شدن و تشكيل خوشه، بيشتر بر محصول سال آينده تاثير می‌گذارد تا محصول سال جاري. در شروع فصل، جوانه‌ها زودتر از ريشه درخت فعال شده و شروع به رشد مي‌كنند. در صورت عدم تغذيه مناسب، تعدادي از جوانه‌ها باز نشده و يا در صورت بازشدن تنها تعداد اندكي دانه روي هرخوشه تشكيل مي‌شود.
 

مديريت آبياري درختان  در زمستان
در مناطق با آب و خاك شور، افزايش شوري در ناحيه ريشه درختان ممكن است باعث رشد ناكافي شاخه‌ها و آفتاب سوختگي و چروكيدگي مغز شود. سوختگي نوك و حاشيه برگها هم از علائم افزايش جذب و تجمع شوري در بافت‌هاي گياهي است. درخت پسته هرچند تحت شرايط شوري بالا و خاكهاي اشباع، زنده مي‌ماند، اما تركيب اين شرايط قطعاً موجب كاهش تبخير و تعرّق و کم رشدی درختان مي‌شود. درجاهایی كه مستعد اين شرايط هستند، آبياري در دوره خواب گياه (زمستان) جهت آبشويي خاك، قابل توصيه است. چون معمولاً در اين فصل، عمليات كوددهي (كودهاي حيواني و شيميايي)هم در چالكود انجام مي‌گیرد، برای ايجاد شرايط مناسب در جذب كود توسط گياه در شروع فصل، حداقل يك نوبت آبياري پس از پركردن چالكودها مفيد خواهد بود.
 

مديريت هرس  در زمستان
هرس يكي از عمليات باغباني است كه همراه با ساير عمليات داشت؛ از قبيل: آبياري، كوددهي و تغذيه، كنترل آفات و بيماريها، توليد ميوه بهتر و بيشتر را تامين و تضمين مي‌کند.
صرف نظر از هرس «فرم‌دهي» که در باغهای  غیربارور و به منظور ايجاد اسكلت قوي و محكم و شكل مناسب و مورد نظر انجام می‌شود، انجام هرس «باردهی» در فصل خواب زمستانه یکی از فعالیتهای ضروری در باغهای  پسته محسوب می‌گردد.
بطورکلی به تمامی عملياتي كه در دوره خواب زمستانه بر روي درختان بارده و به منظور قطع یک بخش، يا تمام شاخه يك درخت انجام مي‌شود، هرس «باردهي» مي‌گويند. هدف از این هرس، تحت تاثير قراردادن و هدايت نحوه رشد و باروري گياه است. هرس باردهي شامل هرس «سربرداری» وهرس «تنک شاخه» و «حذف پاجوش» می‌باشد.
 

هرس سربرداري (Heading back):
نوعی هرس است که در آن  قسمتي از سر، يا انتهاي فوقاني بازو، شاخه و سرشاخه‌هاي درخت قطع می‌شود، و در نتیجه، شاخه يا سرشاخه و بازو از محل بريدگي، تحريك و رشد جوانه‌هاي جانبي تشديد می‌گردد.
وجود غالبیت انتهایی در پسته موجب رشد رویشی بیش از حد جوانه انتهایی و جلوگیری از رشد جوانه‌های جانبی می‌شود. عدم رشد جوانه‌های جانبی سبب کاهش سطح میوه‌دهی و کاهش تولید محصول خواهد شد. در این شرایط تنها 3-2 جوانه رشد در سال، به جوانه گل تبدیل شده و بقیه به صورت رویشی و رکود باقی می‌مانند. در روش هرس«سربرداری»، هدف اصلی، جلوگیری از رشد رویشی بیش از حد جوانه انتهایی و تقویت رشد جوانه‌های جانبی است. «سربرداری» شاخه باعث افزایش شاخه‌های جانبی، افزایش سطح میوه‌دهی و کاهش ارتفاع درخت می‌شود که اینها، همه بر روی تشکیل جوانه گل تاثیر مثبت دارد.
 

هرس تنك شاخه (Thinning out)
این هرس به معنای بيخ بُركردن شاخه از انتهاي تحتاني است. هدف از هرس «تنک شاخه» در مرحله اول، تسهيل نفوذ نور خورشيد و جلوگيري از ايجاد سايه در درخت، تسريع در رشد شاخه‌هاي مثمره مركزي و توليد ميوه و همچنین محدودكردن رشد عرضي درخت در بين رديف‌هاست. اين روش هرس تاثير زيادي در تقويت و تحريك رشد رويشي جانبي مثل هرس‌سربرداري ندارد.
معمولاً به منظور جلوگیری از اُفت شدید محصول در سال نیاور، تعداد شاخه‌هاي ميوه‌دهنده پسته را قبل از سال پربار به حدود نصف تا   كاهش مي‌دهند كه اين عمليات باعث تقويت شاخه‌ها و جوانه‌ها و خوشه‌هاي گل باقي مانده و نیز موجب رسيدن آب و موادغذايي بيشتر به جوانه‌هاي گل در حال تشكيل ، برای توليد محصول سال آينده می‌شود که  نهايتاً بر روي توليد محصول يكنواخت و افزايش توليد تاثیر مثبت خواهد داشت.
 

فصل هرس
درخت پسته را همچون ساير درختان ميوه سردسيري، در زمستان هر سال که هنگام خوابِ گياه است، هرس مي‌کنند. هرس زمستانه باعث  ضعف كمتر و تقويت بيشتر جوانه‌هاي باقي مانده درخت مي‌شود. عمليات هرس بايد بعد از ريزش برگ(خزان) و قبل از متورم‌شدن جوانه‌ها در اواخر زمستان انجام شود و به اتمام برسد.
برای محدودنگهداشتن اندازه درخت، عملیات سالیانه هرس «سربرداري» و «تنك شاخه» الزامي است.

مبارزه با آفات پسته  در فصل زمستان
جلوگیری از زمستانگذرانی آفات در باغهای پسته، باعث کاهش آفت‌زدگی باغها در فصل زراعی می‌شود. برای مبارزه زمستانه با آفات، باغدارانی موفق بوده‌اند که به این نکات توجه داشته‌اند:
-     لاروهاي سوسك سرشاخه خوار پسته در فصل زمستان زيرپوست شاخه‌هاي ضعيف شده درختان پسته زمستانگذراني مي‌كنند. بنابراین می‌توان با هرس و حذف شاخه‌هاي ضعيف شده باعث كاهش جمعيت اين آفت در باغ شد. تله‌گذاري با چوب‌هاي تازه هرس شده، جمع‌آوري این تله‌های چوبی پس از یک ماه و سوزاندن آنها و جايگزيني چوب‌هاي جديد نیز در كاهش جمعيت آفت و جلوگيري از خسارت آن در سال آينده، بسيار موثر واقع می‌شود.
-    يخ آب زمستانه موجب كاهش جمعيت بعضي آفات كه در خاك زمستانگذرانی می‌کنند می‌گردد. لذا اگر باغ پسته  در روزهاي سرد زمستان آبیاری شود، يخ زدن آب در شب، در كاهش بعضي آفات؛ از جمله پروانه پوستخوار پسته، تاثیرگذار است.  
-    شخم باغ‌هاي پسته در فصل زمستان در كاهش جمعيت بعضی آفات، مانند «پسيل معمولي پسته» و «زنبور مغزخوار» موثر است، البته برای مبارزه با «زنبورهای مغزخوار پسته» بايد قبل از شخم، تمام پسته هاي روي درختان و روي زمين جمع‌آوري و معدوم شود.
-     در انبارهاي پسته، احتمال خسارت آفات انباري، بخصوص «شب پره هندي» وجود دارد. براي كنترل اين آفت در فصل زمستان بايد بوسيله تهويه، تاحد ممکن درجه حرارت انبار را پايين نگهداشت. اگر دماي انبار به میزان کمتر از 13درجه سانتي‌گراد تنظيم شود، اين آفت قادر به رشد و خسارت نخواهد بود.



تقویم زمانی عملیات باغی

تقویم زمانی عملیات باغی

تقویم زمانی عملیات باغی

ماه

تقویم زمانی عملیات باغی

ماه